ارزیابی مسائل غیر اخلاقی فروش در راستای بازار خاکستری
چکیده
در این مقاله مفهوم بازار خاکستری که شامل چندین مشکل اخلاقی فعالیت های بازار و روش های مورد استفاده در فروش شخصی است شرح داده می شود. یافته ها نشان می دهد که اولا پاسخ دهندگان ارزیابی های متفاوتی از اقدامات مختلف بازاریابی از قبیل دادن و پذیرفتن هدایا ، خرید و تقبل خوراکی ها و پیشنهاد و پذیرفتن باز پرداخت ها که در فروش شخصی مورد استفاده قرار می گیرد دارند. در این مقاله سعی شده تا با تشریح مفهوم بازاریابی خاکستری تأثیرات منفی آن بر روی متغییر مطرح در بازاریابی مورد بررسی قرار گیرد.
واژگان کلیدی: اخلاقیات فروش، عاملان خرید، بازاریابی خاکستری
مقدمه
در ادبیات ، بازار خاکستری دو تفاوت معنایی وجود دارد : اول بازاریابی فراهم شده برای افراد مسن ( افرادی با موهای خاکستری) و معنای دوم بازاریابی نقره ای یا فروش فعالیت های که مشکل قانونی یا اخلاقی دارند. همانند : واردات موازی، صادرات موازی. واردات موازی، صادرات موازی زمانی رخ می دهد که یک شرکت کالاهای خود را از طریق کانال های غیر مجاز وارد یک بازار بین المللی می کند . صادرات موازی در بازار خاکستری بدین علت مورد ملاحظه قرار گرفت که کارخانجات عمداً یا سهواً قراردادشان را با توزیع کننده های مجاز فسخ می کردند . [۲]
این مقاله از معنی دوم بازار خاکستری استفاده می کند، این معنی را توسعه می دهد و همه ی فعالیت های بازاریابی که مشکلات اخلاقی و قانونی را در بر می گیرد. فعالیت هایی که به دلایلی چند نمی توانند به وسیله قانون مهار شوند. بازار خاکستری در سطح بین المللی از نیمه ی۱۹۸۰ به بعد یک نگرانی برای تولید کننده ها و خرده فروش ها بود. تخمین ها از اندازه ی بازارهای خاکستری بین المللی حدودا از۷ بیلیون تا۱۰ بیلیون است . اصطلاح واردات موازی ساختگی نیست . اگرچه ،استفاده از این اصطلاح به صورت مترادف با بازار خاکستری پیشنهاد می شود.ممکن است اطلاق لغت خاکستری بر یک بازار به معنایی نزدیک به سیاه اشاره داشته باشد. بازاریابی خاکستری دربرگیرنده ی فروش ومعامله ی مارک های تجاری معروف از طریق کانال های توزیع و پخش بدون اجازه ی دارندگان این مارک ها و برندهاست. زمانی که بازاریابی خاکستری در میان بازار ها و همچنین در محیط های بین المللی به وجود آمد اصطلاح وادات موازی رایج شد. بازار یابی خاکستری با کنار گذاشتن صاحب امتیازان برندهای معروف و کالاهایی با قیمت بالا فرصت را برای شرکت ها و زنجیره های خرده فروشی بزرگ مهیا می کند و نظارتشان را بر تهیه کنندگان خارجی افزایش می دهند. واین تنها در صورتی غیر قانونی است که بازار خاکستری کالا ها، قانون های مربوط به محصولات را یا قرارداد های رسمی برندهای تجاری استفاده شده در یک کشور خاص، یا در جایی که خاستگاه برند تجاری، در بین کشورهایی که واردات موازی صورت گرفته است، نقض کنند. یک توزیع کننده بدون مجوز نمی برند تجاری را در شکل رسمی استفاده کند. دیگر اینکه از یک عکس برای برچسب روی محصول یایک عکس از محصول یا لوگویی که آن محصول دارد استفاده می شود. کار واردات موازی این است که عدم تعادل بین حمایت از حقوق معنوی دارایی هایی همچون برندهای تجاری و حق امتیاز ها وآزاد کردن تجارت در گسترش دادن کالاها و خدمات را نشان دهد بحث های زیادی در مراکز آکادمیک بر روی این مسئله وجود دارد که آیا واردات موازی یک واکنش قانونی به استراتژی های تبعیض آمیز قیمت گذاری است یا یک تبصره قانونی و مجاز برای این مسئله.[۲]
در این جا دو وجه مطابق با قانون از معاملات بازار وجود دارد : قانونی بودن محصولات و قانونی بودن اقدامات . اصطلاح بازار سیاه به مبادله ی کالاهای غیر قانونی اشاره می کند. اقدامات بازار یابی غیر قانونی ممکن است به بازاریابی سیاه اشاره و از آن پیروی کند. از آنجا که کشیدن یک خط واضح بین بازارهای قانونی و غیر قانونی سخت است،مناطقی موسوم به مناطق خاکستری بوجود آمدند .[۲]
در اینجا دو نوع از مناطق خاکستری وجود دارد :
مسئله ی اخلاقی محصولات یا خدمات زمانیست که محصول بوسیله ابزارهای(روش های) غیر اخلاقی به فروش برسد اما در بیشتر حالات به استفاده از روش های غیر اخلاقی برای فروش قانونی محصولات یا خدمات اشاره میکند.
باید تصریح کرد که مشکل بازار خاکستری در محصولات نیست، بلکه در روال و روند بازار یابی است. علاوه بر واردات موازی بازار خاکستری در جنبه های بزرگتری از بازاریابی اتفاق می افتد. بازار خاکستری می تواند در لوگو یا بسته بندی یک محصول رخ دهد. یک شرکت علامت تجاری و مخصوص شرکت دیگری را کپی می کند یا اقدام به استفاده از بسته های نهانی (تقلبی) می کند که این برای شرکت قانونی که عملیات خود را به صورت قانونی انجام می دهد دشوار است. همچنین این موضوع می تواند در تبلیغات اتفاق بیفتد، و الویت های مشتریان را تغییر دهد تهیه خوراکی ها، سرگرمی ها، هدایا وپرداخت ها به عنوان وسایلی هستند که برای بدست آوردن یا ایجاد روابط سودمند در صنایع علمی مانند:داروسازی ها وادوات پزشکی رایج است. اگرچه دادن پاداش در چندین کشور غیر قانونی است اما این بازپرداخت ها عرفاً به جای سیاه ، خاکستری است.این سودها هم برای پرداخت کننده وهم برای دریافت کننده است و هیچ یک از اینها فعالیت های تبلیغاتی را نمی خواهند. اگرچه نمایندگان فروش از آن استفاده می کنند و نمایندگان خرید پاداش ها مربوطه را به علت جنبه های اخلاقی و رفتاری نه به علت ترس از تنبیه شدن استفاده ازآنها نمی پذیرند.[۳]
سیستم فروش غیرقانونی |
بازاریابی خاکستری |
سیستم فروش قانونی |
|
|
بازاریابی خاکستری |
|
|
سیستم فروش غیرقانونی |
|
سیستم فروش غیرقانونی |
نمودار: نواحی بازاریابی خاکستری
این تحقیق روی بازار خاکستری پرفروش تمرکز می کند ما بازار خاکستری را درفروش شخصی استفاده می کنیم. این مقاله نسبت مطالعات قبلی روی اخلاق بازاریابی در سه لحاظ اصلی فرق قائل می شود عمده متمایز است: ابتدا، مفهوم سازی و مشکلات اخلاقی گوناگون اقدامات فروش بررسی شد ، از قبیل فروش به وسیله ی پیشنها د خوراکی ها،سرگرمی ها،هدایا و بازپرداخت ها تحت یک موضوع رایج بود.اما این روش در رفتار سابق مردم به رخ نمی داد. ما به دنبال معنی اصلی از بازارخاکستری در واردات موازی و توسعه دادن این مفهوم برای پوشش همه ی فعالیت های بازار یابی که دارای مشکل اخلاقی شامل فعالیت های مورد استفاده در فروش شخصی هستند، می باشیم بنابرین ما روی بازار خاکستری در فروش شخصی تمرکز می کنیم زیرا فروش شخصی خصوصیات و ترکیب خاصی دارد(نکته دوم را در زیر ببینید) اگر چه فروش به وسیله پیشنهاد خوراکی ها سرگرمی ها هدایا وپرداخت ها در ادبیات گذشته روی اخلاق بازاریابی مطالعه شده است. اما آن ها مطالعاتی شخصی بودند. دوم،ما موضوعی را با دید متفاوت از دیگر موضوعات بازار خاکستری بررسی می کنیم. مشکلات اخلاقی در فروش شخصی دووجهی هستند. به عبارت دیگر برای خدمات بازارخاکستری باید دوقسمت وجود داشته باشد.یک فروشنده ویک خریدار وهر دو باید در کار وعمل درگیر باشند. مطالعات گذشته از موضوع فقط یک دید کلی داشت وآن هم بیشتر از منظر شرکت های فروش بود. چون ایده اصلی بازاریابی، شامل بازار خاکستریست که مبادله وتبادل است، یک دید دوتایی لازم ومورد نیاز است. یک مبادله ای که فعل وانفعال بین قسمت های فروش و خرید است که این یک جفت است. مطالعه ی ما یک کوشش پیشگامانه برای توضیح این مسئله از منظر هر دو طرف است.[۳]
وتحقیق درباره مسائل اخلاقی فروش و مسائل غیر اخلاقی فروش را به عنوان پدیده ای فرهنگی مورد بررسی قرار می دهد.
چگونگی شکلگیری بازارهای خاکستری
بازار خاکستری(واردات موازی) وقتی شکل میگیرد که یک شرکت، محصولی را علاوه بر شرکت مادر در چند کشور دیگر نیز تولید کند. در این حالت محصولات تولیدی توسط شعبههای فرعی شرکت در خارج از کشور برای فروش در بازارهای خارجی ممکن است توسط توزیعکنندگان خارجی در بازارهای خاکستری فروخته شوند. این توزیعکنندگان، محصول را به بازار کشور تولیدکننده محصول، عرضه میکنند. با اینکه محصولات بازار خاکستری دارای نشان تجاری مشابه محصولات داخلی همان شرکت هستند، اما اغلب کیفیت اجزای تشکیل دهنده آنها ممکن است متفاوت باشند.[۱]
بازار خاکستری در سطح بینالمللی زمانی ایجاد میشود که تفاوتهای زیادی در قیمتهای رایج محصولی یکسان بین دو بازار وجود داشته باشد. هر چه تفاوتهای قیمتی بیشتر باشد، دلالان بازار خاکستری انتظار بازده بیشتری خواهند داشت و این امر آنها را بر این میدارد که به ناهماهنگیهای عرضه و تقاضا بین دو بازار پاسخ دهند. به طور کلی می توان گفت عوامل زیر باعث ایجاد بازارهای خاکستری میشوند:
۱)اختلافات قیمتی؛
۲) معروف بودن محصول در چندین بازار؛
۳) پایین بودن تعرفه ها و هزینه حمل و نقل؛
۴) شبکه جهانی اینترنت؛ شبکه جهانی اینترنت به طور فزایندهای باعث ایجاد بازار خاکستری برای محصولات داخلی و خارجی شده است. به نظر برمن (۲۰۰۴) افزایش محبوبیت روز افزون وب به عنوان فناوری و یک مکانیزم انتقالی، باعث تسهیل مبادلات بازار خاکستری(واردات موازی) شده است. وب به عنوان یک رسانه اطلاعاتی باعث آگاهی بیشتر مشتریان می شود و از این طریق مشتریان از قیمت پایین کالاها باخبر میشوند و اقدام به خرید کالاهای موجود در این بازار میکنند. شبکه جهانی وب همچنین این توانایی را به بازاریابان خاکستری میدهد که فقط بر اساس نام و علامت تجاری محصول تبلیغ کنند و کالا را به فروش برسانند و با توجه به اینکه کالا را به طور مستقیم به مشتری میفروشند، از پرداخت مالیات و تعرفه میگریزند، قدرت رقابتی قیمت خود را افزایش می دهند و محصول را با قیمت پایینتری به فروش میرسانند؛
۵) نوسانات نرخ ارز؛
۶) مناطق آزاد تجاری: تحقیقات نشان داده است که مناطق آزاد تجاری نقش موثری را در شکلگیری بازارهای خاکستری ایفا کردهاند؛
۷) مازاد عرضه: عرضه و تقاضا میتواند با شرایط بازار تغییر کند. بنابراین فروشنده یا دلال در یک کشور با داشتن مازاد عرضه پیشبینی نشده ممکن است مایل باشد که مازاد عرضه را با حاشیه سود کمتر به فروش برساند و این کار در نهایت باعث پیدایش بازار خاکستری میشود.[۱]
ماهیت بازار خاکستری
در این مقاله ما بازار خاکستری را به عنوان اقدام فروش غیر اخلاقی به وسیله نمایندگان (عاملان)فروش مورد استفاده قرار می گیرد تعریف میکنیم. این اقدامات خاکستری اند ، زیرا سودها برای عاملان خرید مهیا وآماده اند. اگرچه راه های گوناگونی وجود دارد ، برای جایگزین پول تهیه این سودها از طریق استراتژی خوراکی و … معمول تر است. پول برای این سودهای مهیا شده باز پرداخت ها معمول ترند. لذت بازپرداخت ها رفتاری از بازار خاکستری اند.[۴]
بازپرداخت ها می توانند از دید هر دو(خریداران،فروشندگان) بررسی شوند. ازمنظر فروشندگان، تفاوتی میان بازپرداخت ها وتخفیف ها نیست.هر دو فروش، ترفیع فروش از طریق کاهش قیمت هستند.
بنابراین، از منظر خریداران دو تفاوت وجود دارد.اولا خریدار سود و منفعت می برد چون خریدار دریافت کننده است. بازپرداخت با تخفیف فروش برابر است. ممکن است اصطلاحات متفاوت باشد اما نتایج یکسان است.
دوم عامل (نماینده)خرید سود دریافت می کند.دراین وضعیت یک بازپرداخت با تخفیف فروش منفعت که به خریداران می رسد. درحالی که بازپرداخت منفعت وسود عاملان(نمایندگان) خرید است. به علاوه،وقتی یک نماینده (عامل)خرید یکبار پرداخت را می پذیرد، سود وارزش آن مستقیما روی تصمیم خریدش و رفتارش اثر گذار است.[۴]
مفهوم اصلی بازاریابی، مبادله است. یک پیش شرط از مبادله این است که هر دو قسمت در روابط سود می کنند. دراین راه، بازار خاکستری تفاوتی با بازاریابی عمودی ندارد. اختلاف بین این دو نوع بازاریابی خاکستری در قسمتی که در بازاریابی خاکستری سود مبادله به عاملین خرید می رسد می باشد.
بنابرین چگونگی عملکرد بازارخاکستری چه عملی باشد یا نباشد به تمایلات رفتاری عاملان هر دو گروه در مبادله بستگی دارد. بازار خاکستری نمی تواند اتفاق بیفتد مگر اینکه نمایندگان هر دو طرف در پذیرش مبادله مشارکت کنند.[۵]
از منظر خریدار خواه هر اندازه یک نماینده بازار خاکستری را می پذیرد یا نه بستگی به عاملان سازمانی شرکت و عاملان شخصی نماینده دارد. عاملان سازمانی شامل: سیستم های خرید شرکت شامل: شیوه های
رویه خرید،کارها(عملیات)، (موسسات)و سیستم های بازرسی، بیشترین استاندارد رویه خرید یک شرکت، علمی ترین اقدامات خرید، سیستم های بازرسی بیشتر دوست دارند نمایندگان خرید سود بازار خاکستری را بپذیرند و از آن استفاده نکنند.[۶]
- سیستم تنبیه و پاداش شرکت ها خریدار –آیا یک شرکت یک سیستم منظم راجع به پذیرفتن سودهای خاکستری نمایندگان (عاملان)خرید دارد ؟آیا این محدودیتی درپذیرفتن بازپرداخت ها روی فروش ها و هدایا دارد ؟ آیا درست است بازپرداخت ها در فروش وهدایا به وسیله ی نمایندگان فروش؟ اگر اینجا یک تخطی از نظم صورت می گیرد چطور وچگونه مشارکت کنندگان در مجازات و تنبیه می شوند ؟
- سیاست های اجرایی و کنترلی خرید – بیشترین تاثیر مکانیزم کنترل یک شرکت،سختگیری و اعمال سیاست باعث پایین آمدن تمایل نمایندگان به استفاده از بازار خاکستری خواهد شد.
- خرید موقعیت اجتماعی شرکت. موقعیت و شهرت یک شرکت در جامعه به صورت معکوس با پذیرفتن منافع بازار خاکستری از سوی نمایندگان خرید مرتبط است. برای شرکت های در موقعیت مشابه ، در بالاترین موقعیت و شهرت یک شرکت کمتر خواهان اینند که نمایندگان(عاملان) خرید از بازار خاکستری استفاده کنند
- عوامل شخصی عاملان خرید شامل استاندارد های اخلاقی نمایندگان خرید و نگرانی در مورد شهرتشان علتی است تا نمایندگان خرید بالاترین استاندارد های اخلاقی را داشته باشند. بیشتر آن ها از شهرت شخصیتشان مراقبت می کنند و آن ها کمتر به استفاده از بازار خاکستری مایلند.[۲]
عوامل شخصی عاملان خرید شامل
- ریسک ناشی از تمایل به پاداش عاملان خرید
ریسک ناشی از تمایل به پاداش عاملان خرید به استفاده از بازار خاکستری واستفاده از آن برای حوزه ی کوچکتر ایجاد نمی کند.
- درجه رضایت از کار عاملان خرید – این شامل حقوق،موقعیت که در شرکت دارند،، میزان احترام در شرکت حاشیه سود ها. بیشترین رضایت مندی شغل را نمایندگان خرید دارند و آن ها کمتر به استفاده از بازار خاکستری متمایل می شوند.
- شانس نمایندگان (عاملان) خرید برای گرفتن یک کار جدید – در کمترین شانس،نمایندگان خرید یک شغل جدید میگیرند. آن ها کمتر دوست دارند بازار خاکستری را بپذیرند.[۲]
از دید فروشنده ،تنها تفاوت میان بازار خاکستری و بازار معمولی در نام آن است ،اگر شرکت نگرش سودمند گرایی داشته باشد. برای تاثیر بازار خاکستری، اقدامات باید به وسیله ی فروشندگان پیش بینی بشوند. اگر چه شرکت های مختلف ممکن است استاندارد های اخلاقی متفاوتی داشته باشند. بنابرین از دید فروشنده آنچه توسعه می دهد یک سری استفاده هایی است از بازاریابی خاکستری که به عاملان فروش سازمانی و فردی شرکت بستگی دارد. فروش عاملان سازمانی شرکت شامل:
- استاندارد های اخلاقی فروشنده – خواه شرکت رفتار غیر اخلاقی نمایندگان را فروش محدود کند یا نه. خواه ترتیب رسمی با توجه به بازپرداخت ها،خرید خوراکی ها، دادن هدایا و…داشته باشد یانه.شرکت هایی که مراقب رعایت اخلاقیات تجارتشان اند
و اخلاق رسمی رفتاری منظمی دارند نمایندگان را از استفاده بازار خاکستری دلسرد می کنند و نمایندگانشان استفاده بازار خاکستری را کمتر می پسندند.
- رویه تحویل و سفارش دهی فروشنده . وقتی سیستم های حسابداری و فاکتور استانداردهای مدیریت وجود داشته باشد و بشدت رعایت شود، نمایندگان فروش مشکلات استفاده از بازار خاکستری را درک می کنند و در استفاده از آن دلسرد می شوند.
- موقعیت رقابتی فروشنده – شرکت ها با رقابت سودمندی بالا مایل نخواهند شد که به بازار خاکستری وابسته شوند، بر عکس شرکت هایی که رقابت سودمندی ضعیفی دارند مایل اند تا به آن وابسته باشند.
- هدف تجارت فروشنده – هدف یک شرکت ایجاد سود ویا کسب بیشترین سهم بازار است.
اگر یک شرکت مهم ترین هدفش سهم بازار است ، این شرکت برای استفاده از بازار خاکستری تمایل خواهد داشت. اگر یک شرکت مهم ترین هدفش ایجاد یک منفعت و داشتن یک شهرت خوب است ، این شرکت به استفاده از بازار خاکستری کمتر تمایل دارد.
- سیستم جبران خدمت – آیا شرکت به نمایندگان فروش فقط برای ماموریت حقوق می پردازد یا آیا یک حقوق پایه به علاوه ماموریت را می پردازد ؟ اگر جواب مثبت است، چند درصد است؟ با بیشتر شدن به درصد ماموریت ، به احتمال زیاد یک نماینده فروش به انواع متنوعی از بازار خاکستری دلگرم می شود
- کنترل فروشنده از طریق نمایندگان – آیا شرکت از طریق نتایج یا پروژه ها کنترل می شود ؟[۷]
زیان های بازاریابی خاکستری/واردات موازی بر روی برند تجاری
مصرف کنندگان ممکن است که کالاهای مارک دار واردات موازی را بدون آگاهی از تفاوت بین این کالاها و کالاهایی که از طریق کانال های رسمی توزیع شده خریداری کنند. اگر مشکلاتی به وجود آمد و مصرف کنندگان دریافتند که آنها خدمات پس از فروش و گارانتی مورد انتظار خود را بدست نیاورده اند،این ممکن است به شهرت توزیع کننده یادارنده نشان تجاری آسیب بزنند.
تصویر برندهای ارتباطی ممکن است که روی کیفیت تمرکز کنند در صورتی که بازاریابی ارتباطی یک واردکننده ی موازی ممکن است روی کاهش قیمت ها تمرکز کنند(متمرکز شوند) بنابراین ابهام و تضاد ارزش ویژه پیام ها برای مصرف کننده و همچنین اثر ناسازگار تصویر برندها را ایجاد می کند. همچنین یک نتیجه ،درآمد بالقوه آینده از نام برندها توسط وارد کننده های موازی که تحت فشار بوده ممکن است به صورت جدی به خطر بیافتند.کار واردات موازی اگر به صورت آشکار از سوی تولیدکننده ها نادیده گرفته شود ممکن است تولید کننده یا ارتباطات توزیع کنندگان رسمی را تحت فشار قرار دهد. [۳]
نتیجه گیری:
در این مقاله بازار یابی خاکستری و مشکلات اخلاقی ان بررسی و تشریح شده است. و مشخص شد که در واقع در این بازارها نوعی سیستم فروش غیر اخلاقی که کالاهای وارداتی را از طریق کانالهای غیر مجاز دنبال میکنندمشغول به فعالیت است. به طور کلی میتوان گفت که این نوع بازارها پیامد مثبتی جز برای نمایندگان فروش خود به دنبال ندارند و پیامدهای منفی انها برای شرکتها با شهرت بالا،عموم جامعه بیشتر است. با اینکه به طور مستقیم راه حلی برای از بین بردن این بازارها ارائه نشد اما مشخصا عوامل به وجود آورنده آن شرح داده شد. پس با کنترل کردن این عوامل میتوان تا حدودی مانع به وجود امدن این نوع بازارها شد.
منابع
[۱].دعایی. حبیب الله، شیخان. علی کاظم، فتحی. علی(۱۳۸۷)، مقابله با بازارهای خاکستری، ماهنامه تدبیر -سال هجدهم-شماره ۱۹۰
[۲].Guijun Zhuang, Alex S. L. Tsang(2007), A Study on Ethically Problematic Selling Methods in China with a Broaden Concept of Gray-marketing, Journal of Business Ethics 79:85–۱۰۱
[۳].Lynne Eagle, Philip J. Kitchen, Lawrence Rose and Brendan Moyle,(2001), Brand equity and brand vulnerability The impact of gray marketing/parallel importing on brand equity and values,(2003), European Journal of Marketing Vol. 37 No. 10
[۴].Lotz, S. L., S. Shim and K. C. Gehrt: 2003, _A Study of Japanese Consumers_ Cognitive Hierarchies in Formal and Informal Gift-Giving Situations_, Psychology and Marketing 20(1), 59–۸۵٫
[۵].McClaren, N.: 2000, _Ethics in Personal Selling and Sales Management: A Review of the Literature Focusing on Empirical Findings and Conceptual Foundations_, Journal of Business Ethics 27(3), 285–۲۰۳٫
[۶].Barlass, S. (1988), “Gray marketing war escalates”, Marketing News, 26 September, pp. 8-9.
[۷].Krieger, R.H. and Tansuhaj, P.S. (1988), “Gray marketing. Not all black and white”, Marketing News, Vol. 19 No. 18, p. 7.
[۸].Mathur, L.M. (1995), “The impact of international gray marketing on consumers and firms”, Journal of Euro-marketing, Vol. 4 No. 2, pp. 39-59.
[۹].Sookman, B. (1990), “Can gray marketing be stopped?”, Computing Canada, Vol. 16 No. 4, p. 48.
…
نویسندگان: ابراهیم زارع پور/ لیلا صوری
منبع: بانیک، مشاوره برندینگ | مشاوره برند | مشاوره بازاریابی و ارتباطات یکپارچه برند